Poznajemy Świat

Fezówka

Fez (arab. tarbusz lub szaszijja) jest nakryciem głowy o kształcie przypominającym ścięty stożek. Czapka wykonana jest z bordowego filcu i ozdobiona czarnym frędzlem. Dla turystów produkowana jest także z cienkiego kartonu powleczonego sztucznym zamszem w kolorze bordowym. Można spotkać odmiany tego nakrycia głowy w innych kolorach i nieco zmienionych kształtach. Fezówkę noszą mężczyźni głównie w krajach muzułmańskich: poza Bliskim i Środkowym Wschodem w Pakistanie, Sri Lance, Indonezji i Malezji. Nazwa Fez/Fezówka używana najczęściej w języku polskim pochodzi od marokańskiego miasta Fez, gdzie produkowano je co najmniej od XVIII wieku.


Czytaj więcej
Kojarzony jest jednak głównie z Imperium Osmańskim, gdzie został wprowadzony urzędowo przez sułtana Mahmuda II (1808-1839), w związku z westernizacją ubioru. Wprowadzenie nakrycia głowy z daszkiem lub rondem byłoby w kraju muzułmańskim o tyle niepraktyczne, że przeszkadzałoby w wykonaniu prostracji (sadżda) w czasie modlitwy. Nakrycia głowy o kształcie podobnym do fezu były znane już wcześniej w Grecji, oraz wśród Słowian na Bałkanach. Fezy przyjęły się przede wszystkim w wojsku i administracji państwowej. Z początku noszono je niechętnie, z czasem stały się symbolem dostojeństwa. Świadczy o tym, np. zwrot w dialekcie syryjskim „alajja tarbusz” (arab. ‚mam głowę nie od parady’). Na grobach w na terenie całego Imperium Osmańskiego umieszczano nakrycia głowy, które symbolizowały przynależność zmarłego do klasy społecznej lub grupy zawodowej. W języku tureckim zwrot „sapka giymek” (tur. ‚zakładać kapelusz’), oznacza mniej więcej to samo, co polskie „stroić się w cudze piórka.” W 1925 noszenie fezów zostało zakazane w Turcji przez prezydenta – paszę Mustafa Kemala (od 1935 roku Kemal Atatürk), również w ramach odrzucania osmańskiej przeszłości i ku wielkiej rozpaczy miejscowej ludności. Do polszczyzny trafiło określenie fezu – turecka czapeczka. Jest to określenie błędne, gdyż odrzucenie fezu było widomym znakiem akceptacji ideologii świeckiego, europejskiego z założeniach narodu.


Przedstawiona tu propozycja stanowi wierne odwzorowanie (lecz z użyciem znacznie grubszego kartonu) naszej oryginalnej czapki.

Potrzebne materiały:

  • gruby karton (3 mm lub grubszy)
  • klej polimerowy
  • bordowy materiał (inne kolory: czarny, szary, fioletowy, kremowy)
  • gruby sznurek szewski
  • podkładka do cięcia
  • frędzel - kliknij - zobaczysz jak go wykonać

KOSZT UŻYTYCH MATERIAŁÓW (na jedną czapkę): 8 zł

Nasza nowa fezówka jest trwała i prezentuje się bardzo elegancko. Jest prosta w wykonaniu:

Przygotuj karton.

Narysuj pas po łuku o szerokości 8 cm. Długość zewnętrzna 59 cm, wewnętrzna 51 cm.

Wytnij pas z kartonu i połóż go na wyprasowanym materiale.

Dotnij materiał do paska zostawiając około 2-3 cm zapasu z każdej strony.

Przyklej klejem polimerowym materiał do wewnętrznej części paska. Podczas klejenia naciągnij materiał.

Przyklej zakończenia do wewnętrznej części. Poczekaj, aż klej wyschnie.

Powinno wyglądać to tak.

Delikatnie nadaj paskowi kształt czapki. Ponaginaj karton w taki sposób, żeby go lekko zaokrąglić. Im grubszy karton, tym będzie to trudniejsze, lecz czapka będzie trwalsza. Zeszyj końcówki ze sobą jak na zdjęciu. Popraw pasek w taki sposób, żeby wyszło z tego ładne kółeczko.

Dół jest skończony. Czas zabrać się za górę. Połóż karton na zeszytym pasku. Odrysuj od spodu kształt kółka. Jeśli wyszło ci „jajo”, popraw ołówkiem na koło. Dorysuj kolejne kółko większe o około 3 cm z każdej strony.

Powycinaj „zęby” jak na zdjęciu.

Przymierz materiał i dopasuj do kształtu.

Posmaruj „zęby” klejem i przyklej do materiału. Naciągnij materiał i pozostaw do wyschnięcia. Pozaginaj „zęby” do wewnątrz.

Powinno wyglądać tak.

Posmaruj „zęby” od zewnętrznej strony klejem polimerowym. Odwróć pasek do góry nogami i wciśnij w niego kółko z „zębami”.

Powinno wyglądać tak.

Przyszyj frędzel do czapki. Można przyszyć frędzel na dłuższym sznurku, tak, żeby zwisał na sznurku.

Od wewnętrznej strony przyszyj frędzel do dużego guzika. Podklej pod spodem delikatny materiał (atłas, jedwab, bawełna), by zakryć „zęby”. Doklej pod spodem bawełnianą tasiemkę dookoła czapki.

Fezówka jest gotowa